column NIW ELSJE

Els vertrekt binnenkort naar Israel! Jarenlang zat ik iedere woensdag bijna twee uur in de trein om het groepje, waarin ze zat, Joodse les te geven. Ik had haar leren kennen door haar moeder. Een lieve maar zwaar zieke vrouw die de oorlog wel en niet had overleefd. Verslaafd aan de alcohol, kettingrookster, kon geen relatie vasthouden en was diepongelukkig. Een wandelende tragedie. En in die zieke entourage groeide Elsje op. Ik weet waarschijnlijk beter dan zijzelf hoe ze werd misbruikt, toen ze nog heel klein was. Met geen pen te beschrijven. Ze was een voorbeeldige leerlinge, snakte naar kennis en naar warmte. Onvoorstelbaar dat ze normaal was. Elsje werd ouder en krijgt een vriendje, een jongen die ook in dat groepje zat. Ze wilden trouwen. Ieder moet zelf beslissen met wie het verdere leven te delen, maar hier wilde ik toch, hoe onethisch ook, tussenbeide komen, als een soort vader. “Elsje, je verdient beter. Haast je niet, de ware komt echt wel, je bent nog zo jong.” Ze hoorde me aan, ik denk dat ze me begreep, maar ze volgde me niet. En dus, enige jaren later heb ik hun de choepa gegeven en ze vanuit de grond van mijn hart al het goeds toegewenst.  Het gezin breidde zich uit, het leek allemaal zo mooi. Maar toen kwam er een abrupt einde aan het sprookje. Hun straat werd afgezet, een arrestatieteam deed een inval en manlief verdween voor jaren achter de tralies. Elsje bleef alleen achter met haar kinderen, contact met hem wilde ze echt niet meer hebben, maar, zo verzekerde ze me ongevraagd, ik zal als een vrome Joodse vrouw blijven leven, denk niet dat ik dat zal opgeven. Dat lukte haar enige jaren, maar daarna dwaalde ze af naar een sekteachtig gebeuren. Af en toe hadden we contact. Na jaren kwam er een nieuwe man in haar leven, die haar en de kinderen als een zorgzame man en vader behandelde. Bij de Brit Mila van hun gezamenlijke zoontje was ik aanwezig. Els wordt binnenkort vijfenvijftig, een intelligente krachtige vrouw met levenservaring. Heel lang was ze erg ver weg. Haar moeder kijkt vanuit de hogere sferen verheugd toe hoe haar nazaten, ondanks alles, voor het Jodendom behouden blijven en op weg zijn naar het Heilige land. En ik ontving eergisteren een WhatsApp: Bedankt voor de Joodse lessen! Elsje.