Mijn Chanoeka-Toer 5782 is gestart!

Dat niet altijd alles even netjes toegaat in ons polderlandje meende ik te bemerken toen ik het acht-uur journaal van 18 november keek en hoorde hoe een man van 84 als een van de eersten de derde vaccinatie kreeg en trots vertelde dat hij dat "dankzij zijn zoon had geregeld die bij het Ministerie werkt". Het was voor hem zo belangrijk omdat hij zo graag naar Engeland wilde gaan om voetbalwedstrijden bij te wonen. Hoewel ik dus erg graag een derde vaccinatie wil hebben, meer dan met regelmaat kwetsbare ouderen ontmoet, heb ik dus nog geen derde prik ontvangen want mijn zoon werkt helaas(?) niet bij het ministerie. Een goede vriend van mij, een journalist, heeft me eens uitgelegd dat journalisten nooit onwaarheden mogen verkondigen, maar dat zij wel steeds het nieuws op zo'n wijze moeten brengen dat het verkoopbaar is, want hun redactie zijn handelaren in bedrukt papier en dat bedrukte papier verkoopt uitsluitend met pakkende teksten en koppen. Dus onwaarheden: neen! Maar selectieve waarheden: ja. Daarentegen, zo vertelde mijn journalist, mogen politici wel onwaarheden verkondigen want bij politici draait alles om de verkiezingen, stemmenwinst en dus mensen over de kies-streep zien te krijgen. Met het fenomeen waarheid wordt dan flexibel omgegaan. Ik heb deze flexibiliteit aan een paar politici voorgelegd en geen van hen ontkende en allen wisten ze mij collega's te noemen die creatief omgingen met de waarheid. En hoe zit het met rabbijnen, vroeg ik mezelf af om u voor te zijn met het stellen van deze gevoelige vraag. En dus heb ik mezelf een spiegel voorhouden, en om te voorkomen dat ik onwaarheden verkondig, heb ik nogmaals naar het journaal van 18 november gekeken en zie: mijn conclusie dat zijn zoon het voor hem had geregeld kan ook anders geïnterpreteerd worden. De 84-jarige heeft een zoon die bij het ministerie werkt en die zoon heeft het geregeld dat alle ouderen een booster vaccinatie ontvangen. En trots vertelt deze vader dus dat zijn zoon dit voor alle ouderen heeft geregeld. Ik had dus wel degelijk goed geciteerd, maar waarschijnlijk verkeerd geïnterpreteerd. En daarvan heb ik vaker last, merk ik. Door onzorgvuldig geschreven teksten of regelgeving zie ik meerdere verklaringen en weet dan niet welke te kiezen of ga met de niet-bedoelde interpretatie aan de slag. En dan heb ik hier meteen de link naar vanavond en het eerste lichtje van de Menora dat we zojuist hebben aangestoken. Het is Chanoeka! Dachten we vorig jaar nog dat het corona-getreiter eenmalig zou zijn, inmiddels vraag ik me af of Chanoeka volgend jaar wellicht ook weer overschaduwd zal worden door allerlei restricties. En dus kon ik het Chanoeka-concert niet bijwonen en hebben de organisatoren hun keiharde inzet in rook zien opgaan. Wel was ik aanwezig bij de bijeenkomst in het Joods Cultureel Centrum in Amsterdam waar de Stichting Talmoed een bijeenkomst had georganiseerd vanwege de uitgave van het Talmoed Traktaat Sanhedrin vertaald in het Nederlands door Jacob Nathan de Leeuwe. Omdat de Talmoed zeer compact is geschreven is vertalen geen sinecure. Ik zou het bijna een monnikenwerk noemen, maar dat is natuurlijk in deze context ongepast. In het Talmoedisch denken staat het 'van alle kanten bekijken' centraal en het oppervlakkig lezen is niet aan de orde. En dus struikelde ik bijna over dat acht-uur journaal van 18 november, door in eerste instantie slechts één interpretatie te (willen?) zien.  Eigenlijk is de materie die besproken wordt en de wijze waarop er tegenaan wordt gekeken in de Talmoed vaak nogal technisch. En als ik dan ook aan een breder gezelschap uitleg wat de Talmoed is en met welke onderwerpen de Talmoed zich inlaat, wordt regelmatig aan mij de vraag gesteld: wat heeft de Talmoed met religie te maken? Met andere woorden: waar is G'd in de Talmoed. En die vraag slaat meteen op Chanoeka. Wat is Chanoeka? Wat wilden die Grieken van de Joden? De toenmalige Hellenistische cultuur was niet tegen de Joden, ook niet tegen de bestudering van de Thora en andere religieuze geschriften, zoals de Talmoed. Alles mocht bestudeerd worden, mits G'd eruit werd verwijderd. En daar ligt de essentiële boodschap van Chanoeka: benader ik het leven vanuit G'dvrezendheid of vanuit een seculier denken? Of anders gesteld: wie ben ik? En dat 'wie ben ik' bepaalt mijn interpretatie. En dus, als G'd uit het Joodse denken verwijderd zou worden, zoals de toenmalige Grieken dat eisten, dan zouden automatisch Thora en Traditie van een G'ddelijk niveau afdwalen en afdalen naar een wetenschap die uitsluitend op de afgod Ratio is gestoeld. Bij de bijeenkomst mocht ik het eerste lichtje van de Menora ontsteken. Mijn Chanoeka-Toer 5782 is gestart!

Gedurende de coronatijd houdt Opperrabbijn Jacobs een dagboek bij voor het Joods Cultureel Kwartier. NIW publiceert deze bijzondere stukken op https://niw.nl/category/dagboek/