Opperrabbijn Jacobs in Oekraïne - Dag 2, deel 2

Na 270 kilometer en drieënhalf uur rijden door Moldavië kwamen we aan in Kishenov, de hoofdstad van Moldavië. Daar droegen we de Joodse vluchtelingen over aan het Joods Agentschap. Enkelen vertrokken vanavond nog, anderen morgen of overmorgen. In een grote gymnastiekzaal werden de nieuwe olim ontvangen. Israëlische paramedici en artsen stonden de uitgeputte vluchtelingen waar nodig bij. We namen afscheid van Faine, de vrouw op de brancard, van Michael, de oude man met de vier tassen en het Russische paspoort, en van alle andere olim.

 

We zonden Heeweenoe Sjalom Aleechem, en deden dat blijkbaar met zoveel enthousiasme dat alle paramedici ijlings hun mobiele telefoons pakten om foto’s te maken. Midden in de afschuwelijke oorlog een moment van vreugde. Am Yisrael Chai, het Joodse volk leeft en overleeft. Of er nu na eeuwen en eeuwen een einde is gekomen aan het Joodse leven in Oekraïne zou zomaar een feit kunnen zijn. Helaas? Ik denk aan de honderden massagraven uit de Tweede Wereldoorlog, aan Babyn Yar, aan het massagraf in Marioepol, 10 meter breed en 11,5 meter lang.

 

Michael gaf mij zijn telefoon en ik had zijn dochter aan de lijn, die Hebreeuws sprak. Zij zat in Leningrad, waar de grootouders van mijn echtgenote door honger en uitputting waren vermoord. We hebben vandaag Mendel Cohen, de rabbijn van Marioepol, diverse keren aan de telefoon gehad. Hij en de rabbijn van Zaporozhe zijn non-stop in de weer om leden van hun gemeenten te redden. De inzet van Koen en zijn team is nodig voor het ophalen van Joodse vluchtelingen die geen kant op kunnen. Van Frank en Roger van Oordt wordt financiële ondersteuning gevraagd.

 

Rabbijn Cohen adviseerde ons dringend om in Kishenov vooral rabbijn Rachamim te bezoeken. Een enthousiaste jonge rabbijn. Vanaf de eerste dag dat de vluchtelingen naar Moldavië kwamen, stond hij in de voorste gelederen om hulp te bieden. Vervoer vanaf de grens, organisatie van papieren, hotelkamers en koosjere maaltijden. Alles heeft hij opgezet, helemaal alleen met zijn echtgenote. Voor de synagoge staat een tent met eten, dag en nacht geopend. De rabbijn heeft voor een maand een hotel afgehuurd tegen een tarief van duizend euro per dag. ‘De vluchtelingen moeten zich goed kunnen voelen. We zorgen er ook voor dat ze extra goede maaltijden krijgen. Als ze zich lichamelijk goed voelen, heeft dat ook invloed op hun geestelijke situatie’, legde rabbijn Rachamim uit als een soort excuus voor de hoge kwaliteit van de maaltijd die we allen aangeboden kregen. Roger en Koen hadden, vermoed ik, al hun beslissing genomen. Deze jonge enthousiaste rabbijn moet een partner worden in de hulp aan de Joodse vluchtelingen op weg naar Israël. 

 

Na drie uur rijden zijn we aangekomen ergens op een bungalowpark. Vraag me niet waar, maar het is nog in Moldavië. Het is dichter bij het vliegveld in Roemenië van waaruit we morgen naar Wenen vliegen. Het is bijna middernacht. Bedtijd! Ik moet het avondgebed nog uitspreken, mijn e-mails nakijken en dan mezelf fysiek voorbereiden voor de terugtocht morgen. De vier Urkerboys waren de hele dag bij ons om de busjes te besturen en zijn nu terug naar het grensdorpje om de vluchtelingen op te vangen. Het werk gaat door. Niemand weet hoe de oorlog afloopt en of en wanneer hij afloopt. Maar wat de afloop ook zal zijn, er zijn al duizenden slachtoffers gevallen. En nog veel meer mensen zijn geestelijk beschadigd.

 

De fotografe die de hele tijd bij ons is, woont in Kiev. Ze is Joods, kan vluchten, zit nu hier in Moldavië, maar peinst er niet over om Kiev te verlaten. Ze heeft daar een taak, familie die niet weg wil en zij wil haar Kiev niet verlaten. Ook dat is een benadering. Of ik ook die benadering heb? Ik heb makkelijk oordelen vanuit Nederland, maar denk wel dat Israël voor het Joodse volk de beste plaats is. Nog even, voordat ik echt eindig: Koen en ik hadden een discussie. Als de man Oekraïne niet uit kan omdat hij dienstplichtig is, moet hij dan wel of niet zijn vrouw en kinderen laten vluchten? Koen was duidelijk: de man/vader moet zijn vrouw en kinderen wegsturen en in veiligheid brengen. Koen wilde mijn mening horen. Maar ik heb geen mening. Ik weet het niet, want ik zit G’d zij dank niet in die situatie en hoop dat ik nooit voor deze afschuwelijke keuze kom te staan.