Op naar Pesach!

 

Nadat we, Blouma was ook mee, eergisteren een bijzondere Heidag hadden van de Raad van Toezicht en de Adviesraad van de Oorlogsgravenstichting, was het gisteren weer back to normal. Nou ja, normaal? Geheel onverwacht stonden Koen en Ira Carlier uit Veniza, Oekraïne, voor onze deur! Ze hadden even rust genomen om hun drie (nog kleine) kinderen in Brugge te bezoeken, overleg met het bestuur van christenen voor Israël en ook met mij moest een en ander besproken worden. Ondanks alles blijven zij op hun post, met hun team, in Oekraïne om de Joden thuis te brengen. Hun inzet is, zoals u begrijpt, niet zonder gevaar, maar ze weten van geen wijken. Indrukwekkend is dat een flink aantal rabbijnen Oekraïne moest verlaten, maar ook een groot aantal is op z’n post gebleven om ondanks de duistere tijden toch een Seideravond te organiseren voor Pesach en matzes onder hun Joodse Gemeenschap te verspreiden. De matze is het brood der ellende, maar tegelijk herinnert de matze ook aan het geloof dat ondanks alle misère door de eeuwen heen overeind is gebleven en in de meest miserabele omstandigheden met Pesach werd gegeten. Volgens Koen gaat het niet goed met de rabbijn van Mariupol. Hij heeft een keiharde confrontatie met de realiteit van de oorlog. Zijn huis en de synagoge staan niet meer overeind. De synagoge was pas nieuw en gebouwd met moeizaam verkregen donaties. Voor hem en zijn echtgenote zal deze Pesach wel heel erg anders zijn dan alle andere Pesach vieringen de afgelopen jaren. In- en intriest. Hoewel er de afgelopen week wel weer een aantal van zijn gemeenteleden via Zaparohza heeft weten te ontkomen, heeft hij geen contact meer kunnen krijgen met verreweg het grootste deel van zijn mensen. Voor deze rabbijn is terug waarschijnlijk geen optie meer. Hoewel een aantal kinderen uit weeshuizen Oekraïne heeft kunnen verlaten, zit nog een flink aantal kinderen op rustiger terrein in de Karpaten. De reden: niet alle kinderen mochten van de Oekraïense autoriteiten het land verlaten. Door gebrek aan de benodigde papieren en handtekeningen, had de leiding geen andere keus dan de kinderen naar veiliger gebied brengen, met uiteraard een deel van de leiding, die wel weg had gekund.  Ik moest denken aan de leiding van het Psychiatrisch Ziekenhuis het Apeldoornsche Bosch. Ook daar ging leiding mee in 1943. Een groot aantal had kunnen ontvluchten. Laten we hopen en bidden voor een betere afloop hier in Oekraïne!

 Na dit geheel onverwachte bezoek en ondanks de Pesach schoonmaak, had ik een opname voor een interview, beeld en geluid, voor de Gemeente Den Helder. 3 Mei namelijk wordt het monument ter herinnering aan de 118 vermoordde Joden voor de tweede keer onthuld. De eerste keer was onofficieel vanwege Corona en nu dus de echte onthulling. Maar om de onthulling niet beperkt te houden tot het uurtje drie mei, heeft de Gemeente Den Helder besloten om een film te laten maken over de geschiedenis van de Joden uit Den Helder. En dus kwam er gisteren om 13:00 uur een cameraploeg om mij te interviewen over de oorlog en wat dat met de overlevenden van toen, vandaag nog doet. De film gaan ze op scholen gebruiken om de jongeren te laten horen wat er toen geschiedde. Niet ver weg in Polen, maar gewoon om de hoek of zelfs in dezelfde straat. Nou is de combinatie ‘Pesach-schoonmaak en film opname’ niet bepaald een erg geslaagde. Stofzuigers uit, kranen dicht, spreekverbod voor mijn Blouma en onze hulp in de huishouding. In alles was voorzien. Behalve dat precies midden in de opname een optocht met muziek, trommels en trompetten meende door onze straat te moeten marcheren. Als ik niet beter zou weten, zou ik dit aan een opzettelijk antisemitische verstoring van mijn functioneren kunnen toeschrijven. Maar zo zit ik dus niet in mekaar. De opname werd dus halverwege gestopt en we moesten wachten tot de fanfare voorbij was getrokken. Maar dat ging ook niet zo snel want ze bleven voor ons huis staan met hun muziek. Wel gezellig, maar ook een goede stoorzender.

Het was gisteren de 120^ste geboortedag van mijn inspiratiebron, de Lubavitcher Rebbe. Het begrip Rebbe ligt bij sommigen in ons koude kikkerlandje soms wat moeizaam, maar zowel op een van mijn cursussen alsook bij de grote bijeenkomst ter gelegenheid van de verjaardag van de Rebbe, werd mij de gelegenheid geboden om het begrip “Rebbe” uiteen te zetten. Ja, een Rebbe doet soms ‘wonderen’, maar met wonderen is hij nog geen rebbe!  De Lubavitcher Rebbe inspireert, geeft richtlijnen hoe je te gedragen, en print godvrezendheid in je doen en laten. Zijn nalatenschap op spiritueel vlak is onnavolgbaar groot! Of, zoals Opperrabbijn Berlinger zl. mij ooit vertelde: Zonder inzet van de Lubavitcher Rebbe’s in de USSR toentertijd, zou er nu in Europa nauwelijks nog Jodendom zijn. Maar voor nu: Op naar Pesach!

 

Gedurende de coronatijd houdt Opperrabbijn Jacobs een dagboek bij voor het Joods Cultureel Kwartier. NIW publiceert deze bijzondere stukken op haar website www.NIW.nl.