Over een bar mitswa, een monument en een idioot.

Op 3 mei, ik was nog maar nauwelijks terug uit New York waar ik was vanwege de bat-mitswa van een kleindochter, en zat ik ’s middags al in een bioscoop. Nou ben ik niet bepaald een frequente bezoeker van bioscopen, sterker nog, de laatste keer dat ik in een bioscoop was, zal zo’n zestig jaar geleden zijn. Maar nu dus weer. En het was zeker de moeite waard. In Den Helder werd een monument onthuld ter nagedachtenis aan de 118 vermoorde Helderse Joden. Dat is op zichzelf niet zo bijzonder, omdat dat op vele plaatsen gelukkig/helaas is gebeurd of nog gaat gebeuren. Neen, het bijzondere was de film die gekoppeld was aan deze onthulling en die speciaal was gemaakt om op de scholen vertoond te worden en dus de jeugd te confronteren en te waarschuwen voor opkomend antisemitisme, rassenhaat en discriminatie.

En of die waarschuwing nog nodig is? Beste lezer. U hoeft niet eens alleen naar Rusland/Oekraïne te kijken, maar luister even wat mij in Den Helder werd verteld door een bewoner van Texel die zelf een van de organisatoren was van deze indrukwekkende 3 mei in Den Helder

“Bijna 20 jaar geleden hing ik de Israëlische vlag aan de gevel, dit tijdens Onafhankelijkheidsdag, Jom Ha’atsmaoet. Ik ging boodschappen doen en toen ik terugkwam bleken er ongeveer 10 eieren tegen de (witte) gevel van mijn woning te zijn gegooid. Op mijn tuinmuurtje waren diverse tekeningen aangebracht, op A4 formaat. Afbeeldingen van kinderen zwaaiend met Palestijnse vlaggen Ik heb geen aangifte gedaan, maar wel een melding gedaan bij de politie. Mijn werkgever, een overheidsinstantie, die van het incident had vernomen, gaf aan dat ik mij verre van politieke uitlatingen moest houden. Helaas geen woord van afkeur!”

“Tijdens de recentelijke Holocaust Herdenkingsdag, hing ik de Israëlische vlag halfstok in de vlaggenmast van mijn huis. Op dat moment reden er fietsers (toeristen) voorbij en één van hen riep: Wat doe jij nou idioot!"

En daarom is dat monument in Den Helder met het daaraan gekoppelde educatieve project van essentieel belang. Gisteren was ik met mijn gewaardeerde collega rabbijn Shimon Evers op het Stadhuis van Amersfoort om te spreken over een monument ter nagedachtenis aan de in Amersfoort vermoorde Joden. De zorgvuldigheid waarmee dit project wordt omringd is geweldig. Ook hier wordt druk nagedacht over de educatieve ‘bijvangst’. Hoe kunnen we alle scholen erbij betrekken, wat is een waardige locatie en waar is het ’t meest zichtbaar?

Maar er was meer te doen in Amersfoort. Een Bar Mitswa! En niet zomaar van een jongetje, maar van een vaste bezoeker van de sjoeldiensten die vanaf nu dus meetelt in het minjan, het quorum van de tien volwassen mannen die nodig zijn om de sjoeldiensten te kunnen houden. En die aanvulling kunnen we best gebruiken. Want het moge dan zo zijn dat zelfs in Corona-tijd de sjoelgang niet onderbroken is geweest, als een van de weinige plaatsen in Joods Nederland, toch kan Joods Amersfoort deze aanvulling zeer goed gebruiken omdat twee andere vaste sjoelbezoekers, vaste minjan-mannen, binnen afzienbare tijd vertrekken. Dat is erg fijn, want ze gaan naar Israël, maar is wel een aanslag op de vaste sjoel-gang-kern. Maar met Ber, de nieuwe minjeman, moet het verder blijven lukken. Het feest was geweldig. Ber heeft prima uit de Thora gelaajnd, zowel op de dag van zijn Bar Mitswa op donderdag, alsook op sjabbat. Een prachtige Kidoesj na afloop van de sjoeldienst op sjabbat en een brunch na de donderdagochtend-dienst. Dan was er ook nog op zondag een feest voor genodigden. Ber: Bar Mitswa is geen afsluiting, maar een begin. En het is dan ook fijn te mogen horen dat hij, zoals rabbijn Evers in zijn toespraak aangaf, gewoon verder gaat met de Joodse lessen. Succes! Het was een Bar Mitswa die rijk was. Niet rijk aan verkwist geld, maar rijk aan Jodendom. De toespraak van je lieve ouders hadden inhoud, Joodse inhoud!

En nu: op naar Eindhoven. Blouma en ik gaan daar de leden van de begrafenisvereniging, zij die de taharoth, de wassingen van de overledenen, bijscholen. Weer even uitleggen hoe zo’n wassing hoort te geschieden. Hoe om te gaan met een stervende in zijn laatste uren. Natuurlijk is dat bekend, maar opfrissen kan geen kwaad, temeer omdat er ook weer nieuwe leden zijn bijgekomen.

En zo gaat het Joodse leven verder, ook in de Mediene, waar we juist zien, omdat het allemaal klein is qua aantal, dat de inzet en motivatie geweldig is.

Am Jisraeel Chaj, het Joodse Volk leeft, ook in de kleine Joodse gemeenschappen.

                     

Gedurende de coronaperiode en ook daarna houdt Opperrabbijn Jacobs een dagboek bij voor het Joods Cultureel Kwartier. NIW publiceert deze bijzondere stukken op www.niw.nl