Orthodoxe Joden op de Bijbelbelt.

De vakantiestemming zit er al goed in. Niet dat ik met vakantie ben of ga, maar de sfeer is er wel. Gistermiddag in Beekbergen geweest in Fletcher Hotel de Wipselberg waar vanaf vandaag t/m 24 augustus onder mijn rabbinale oog en met mijn rabbinale stempel door een koosjere cateraar uit Antwerpen voor gasten uit vele landen de gelegenheid wordt geboden om in de Veluwe te vertoeven. Outsiders denken dan vaak dat het een soort groepsreis betreft, maar dat is het dus niet. Mensen uit diverse landen binnen en buiten Europa (Israël!) boeken voor een week, twee weken of enkele dagen het hotel, kunnen dan uiteraard koosjer eten en ook zijn er dagelijks, ’s morgens, ’s middags en ’s avonds sjoeldiensten. Gistermiddag was ik er dus, voordat het begon, om erop toe te zien dat de keuken op de juiste wijze koosjer wordt gemaakt. Uiteraard zal ik er regelmatig zijn om mijn controlerend oog zijn werk te laten doen, want ‘I’am not a rubber stamp!’ Kent u de uitdrukking? Daarmee wordt bedoeld een rabbijn die zijn stempel op een koosjer certificaat plaatst, daarvoor betaald wordt en vervolgens geen verantwoord toezicht uitoefent. Vaak hoor ik zeggen dat iets koosjer is, want er staat een stempel op. Maar het is dus van belang te weten wie achter die stempel zit, want als ik iets eet dat wel een koosjer-stempel draagt, maar niet koosjer is, heb ik toch echt iets gegeten dat niet-geoorloofd was. Het rabbinale stempel maakt het product niet koosjer, maar is slechts een bewijs dat het koosjer is, als dat ten minste inderdaad zo is. Snapt u het? Waarmee ik heb willen aangeven dat uiteindelijk ieder voor zijn eigen daden verantwoordelijk is. Dadelijk dus weer naar Beekbergen voor controle, de avondmaaltijd en sjoeldienst. Het oogt wel bijzonder daar op de Veluwe met links en rechts de Bijbelbelt en daar tussenin een groep orthodoxe joden. Door de week valt het wel mee, maar op sjabbat als iedereen met vol sjabbat tenue zichtbaar is, kun je je zomaar in Jeruzalem wanen. Dat wordt wat lastiger op donderdagavond als er in het dorp de Veluwse Avondmarkt Beekbergen wordt gehouden en de boerendans onder begeleiding van accordeonspel wordt uitgevoerd. Als je dan de orthodoxe Joden in (zomervakantie!) kledij ziet lopen, dan besef je dat het toch niet Jeruzalem is, maar oer-Nederlands! Ondertussen houd ik me nu bezig met de vraag van de cateraar of Aviko frozen frites wel of niet geoorloofd zijn en voor de gasten ben ik veelal een VVV- tourist information bureau. Waar zullen we vandaag heengaan? Apenheul? Openluchtmuseum? Hoge Veluwe? U ziet, geachte dagboeklezer, een rabbijn hoort van alle (Veluwe)markten thuis te zijn. Dan krijg ik ook nog de vragen te beantwoorden van niet-joodse gasten die in een ander deel van het hotel hun vakantie vieren en van niet-joodse personeelsleden die zo ook maar bijna geheel onverwacht tegen dit gebeuren aanlopen. En natuurlijk nemen mensen, ook op vakantie, hun problemen met zich mee, want die zijn niet gekoppeld aan woon- of leefomgeving, maar zijn persoonlijk bezit. En dus, juist als ze een rustige omgeving hebben, word ik als praatpaal/adviseur/luisterend-oor ingeschakeld. Fijn dat ik dat mag doen, maar ik geef de voorkeur aan een gezellige wandeling. En dus, voordat de persoon zijn hart wil luchten, stel ik voor dat we dat al wandelend doen! Twee vliegen in een klap, moet u maar denken: hij z’n probleem en ik mijn dagelijkse wandeling.

En nu we toch over problemen hebben: Het gezeur met het Nederlands Dagblad is nog niet geweken! En al peinzend denk ik dan aan mijn recente ontmoeting op een terrasje met collega rabbijn van der Kamp. Binnen een mum van tijd werd het Nederlands Dagblad ons gespreksonderwerp. De dikke zwartgedrukte kop dat compromisloze zionisten de oorzaak zijn van het conflict in het Midden-Oosten, beangstigde ons beiden. Eng! Want voor de goegemeente is antizionisme het synoniem van antisemitisme. Laat de ND gewoon het beestje bij de naam noemen: schuldig zijn compromisloze Joden, dan staat er tenminste duidelijk wat er bedoeld wordt.

Natuurlijk heeft het ND nadien een aantal andersdenkenden aan het woord gelaten, maar de kop heeft de voor mij onacceptabele boodschap verkondigd en de redactie heeft geen afstand genomen van dit tendentieuze opiniestuk. Toen inmiddels meer dan een jaar geleden er deining ontstond over de nazibegraafplaats in Ysselsteyn is de Oorlogsgravenstichting meteen in de telefoon geklommen en is de Duitse Ambassadeur binnen een mum van tijd het gesprek met Joods Nederland aangegaan, met als resultaat: begrip, samenwerking en vriendschap.  Ook het ND, die zich de kwaliteitskrant van christelijk Nederland noemt, mag een fout maken. Maar erken, pak het op, maak van de gelegenheid gebruik en ga vooral het gesprek niet uit de weg! Hopelijk zien ze het licht, om even een niet-joodse uitdrukking te gebruiken, en kunnen we de strijdbijl begraven en er iets moois van maken, samen, eendrachtig met behoud van eigen geloof. We hebben zoveel gemeen en kunnen samen zoveel bestrijden, betekenen en bereiken!

 

Gedurende de coronatijd houdt Opperrabbijn Jacobs een dagboek bij voor het Joods Cultureel Kwartier. NIW publiceert deze bijzondere stukken op https://niw.nl/category/dagboek/