Een historische Yad Vashem uitreiking.

Zondag en maandag waren loeidruk. Zondag alleen al 556 km gereden. Eerst de opening van het Etty Hillesum huis in Middelburg en daarna een bar-mitswa in Brussel. En maandag stond geheel in het teken van Zijne Eminentie Johannes Kardinaal de Jong die in het Paushuize te Utrecht door de ambassadeur van Israël postuum de Yad Vashem kreeg uitgereikt.

Het geboortehuis van Etty Hillesum is veranderd in een buitengewoon goed en doeltreffend educatief project. Belangrijk, speciaal in deze tijd van opkomend antisemitisme. Hoewel het een redelijk feestelijke aangelegenheid was met terechte blije gezichten, heb ik, naar mijn gevoel, een beetje roet in het eten gegooid. Het is goed dat haar gedachtengoed een goede en centrale plaats heeft gekregen en dus een waardevol educatief project, maar: ze werd wel op jeugdige leeftijd vermoord en door die moord krijgt ze nu, terecht, de nodige belangrijke en leerzame aandacht. Het ware beter geweest… Van Middelburg zijn we naar Brussel afgereisd na eerst nog even het middaggebed in de sjoel van Middelburg te hebben uitgesproken en een kop soep te hebben gedronken. We, waren deze keer niet Blouma en mijn persoontje. Blouma is herstellende van een verkoudheid en Leo, mijn rabbinale archeoloog, was mijn driver. Overigens niet helemaal, want bij de bar-mitswa had hij mij geadviseerd geen alcohol te drinken en hijzelf dus wel. En dus was ik de chauffeur op de terugweg. Dat was jammer, want ik had eigenlijk het dawenen voor Rosj Hasjana willen voorbereiden, maar dat ging dus niet door. Overigens konden we niet zomaar Brussel binnen, maar we moesten wachten tot 19:00 uur want het was een autoloze zondag. Maar na een half uur rondjes-rijden, want parkeren of stoppen was verboden, mochten we naar binnen. Het was de bar-mitswa van de zoon van de directeur van de RCE (Rabbinical Center of Europe) en van de EJA (European Jewish Association). Een bar-mitswa waar je ‘u’ tegen zegt. Doel: de talrijke ambassadeurs van de EU die regelmatig worden benaderd met verzoek om hulp, nu eens niet benaderen voor hulp maar om iets aan ze te geven. Uitgebreid heb ik gesproken met de voormalige ambassadeur van Oekraïne die nu de ambassadeur is bij de EU. Uiteraard hebben we gesproken over de toestand. Hij zegt ervan overtuigd te zijn dat Oekraïne uiteindelijk zal zegevieren. Vele jonge EU-rabbijnen voor wie ik mag dienen als een senior-rabbijn waren aanwezig, uit respect voor de inzet van de directeur, Menachem Margolin. Het was een bar-mitswa van een kaliber dat ik nog nooit eerder had meegemaakt.

Van een totaal andere orde was op maandag het symposium en de uitreiking van de Yad Vashem. Het was leerzaam en ik denk dat ik ook daar iets heb aangesneden in mijn toespraak dat een beetje afweek, gelijk in Middelburg. Ik heb namelijk proberen aan te geven dat Kardinaal de Jong zelf deze hoogste onderscheiding van de Staat Israël niet behoeft. Hij wordt beloond door de Eeuwige in het leven na dit aardse bestaan. Neen, wij hebben het nodig om erbij stil te staan hoe 90% van de Nederlanders niet bewogen, maar het gewoon lieten gebeuren en dat het slechts enkelingen waren die de moed hadden om actie te ondernemen, gelijk de Kardinaal. Maar, ik blijf dat steeds weer benadrukken, er waren ook anderen die de moed hadden om in opstand te komen maar die verraden waren nog voordat ze iets konden verrichten en dus geen Yad Vashem kunnen ontvangen omdat ze geen heldendaad hadden verricht. Maar de grote meerderheid verroerde zich niet, zag en liet het gebeuren. En precies dat moeten we in de toekomst zien te voorkomen, het kuddegedrag. Maar of we dit van de geschiedenis kunnen leren betwijfel ik want, met mijn levenservaring, weet ik inmiddels dat de enige wetmatigheid die geschiedenis kent is: er wordt nooit van geschiedenis geleerd.

Het bericht kwam over, dat was duidelijk. Maar eigenlijk bij de verkeerde personen, want alle aanwezigen waren er al voor de indrukwekkende plechtigheid van doordrongen dat kuddegedrag levensgevaarlijk is. Postuum dank aan doorzetter/initiatiefnemer Dr. Hans Themans zl. die deze belangrijke historische Yad Vashem toekenning heeft weten te regelen.  Hiermee heeft hij niet alleen de verschuldigde dank aan Kardinaal de Jong en zijn bisschoppen weten te concretiseren, maar bij het brede publiek heeft hij, via de uitstraling van de indrukwekkende plechtigheid, de gevaren van kuddegedrag onder de aandacht weten te brengen en ook de zorg over het onuitroeibare antisemitisme dat vandaag weer volop leeft onder het pseudoniem antizionisme.

Ondertussen een paniektelefoontje van iemand die naar Israël wil immigreren, maar letterlijk bijna gek wordt van de veelheid aan papieren, paperassen en documenten die vereist zijn en soms de logica te boven gaan. Jammer, want Israël is een geweldig land! Het land munt uit op velerlei gebied, maar ook op het gebied van vaak minder logische regels.

Verder een epistel ontvangen van iemand die is voortgekomen uit een overspelige situatie van zijn moeder en meent daarom zijn hele leven benadeeld te zijn geweest. Kan zijn, kan ook niet zo zijn. Maar los van de vraag wel of niet, zit de persoon dus gigantisch in de knel en stuurt mij daarom een epistel dat op zichzelf al een leestijd vergt van een half uur gezien de veelheid aan onduidelijkheden die ik oppervlakkig lezend al zie zitten. Ik ga deze email niet beantwoorden, hier trek ik een grens. Waarom word ik uitgekozen om deze persoon te helpen? Maar niet antwoorden is niet netjes, dus heb ik besloten wel te antwoorden en hem te adviseren om naar zijn lokale predikant te gaan als hij niet-joods is en naar zijn lokale rabbijn als hij dat wel zou zijn. En nu maar hopen dat hij niet toevallig wel Joods is en dat zijn lokale rabbijn het te ingewikkeld vindt en mij verzoekt het even over te nemen!

 

Gedurende de coronatijd begon Opperrabbijn Jacobs met zijn dagboek op verzoek van het

Joods Cultureel Kwartier.

NIW publiceert nu deze bijzondere stukken op haar website.