het Getto van Wenen

Conferentie: met meer dan honderd meest jonge rabbijnen van maandagmiddag tot vandaag, woensdag, 15:00 uur. Geweldig! Wel een overvol programma, maar boordevol inhoud. Het onderwerp was “assimilatie”.  Een aantal uitzonderlijk goede sprekers. Hoewel ik er was vanuit mijn lidmaatschap van het presidium van de RCE, Rabbinical Center of Europe, en ik natuurlijk (helaas) wel erg goed bekend ben met het onderwerp, was het fijn en goed. Ik voelde me een soort opa-rabbijn tot wie veel van de jonge rabbijntjes zich wendden. Ondertussen ging het werk in Nederland gewoon door, want zo werkt dat nou eenmaal vandaag de dag. Afstanden bestaan niet meer en whatsapp, e-mail en telefoon blijven ook op afstand werken. Terwijl ik dus in Wenen was heb ik een Brith Milah geregeld voor een oudere Joodse man, een Brith Milah voor een nog-niet-joodse man in het buitenland, kennis gemaakt met een vrome orthodoxe chirurg die ook uroloog is en mohel. Hij is bereid om geheel belangeloos te helpen bij voorkomende Brith Milah bij volwassenen. Ook heb ik (helaas) per telefoon een paar zieken bezocht in Nederland, helaas dus omdat ze ziek waren en het uitstapje dinsdagmiddag heeft weer een bevestiging opgeleverd dat het antisemitisme van alle tijden is. Midden in Wenen was ooit een getto dat omsingeld is geweest en alle joden binnen dat getto werden levend verbrand. De groepsfoto is gemaakt op de plaats waar eens dat getto was. De opperrabbijn van Wenen gaf ons een rondleiding. Op een van de huizen hing een steen met daarop in het Latijn de tekst dat Joden vermoord mogen worden. Als waarschuwing hebben ze de steen met die tekst juist zichtbaar opgehangen. Of de waarschuwing zal helpen weet ik niet. We moeten er maar niet te veel op vertrouwen. Ook hangt er een verklaring van enige jaren geleden waarin de Kerk spijt getuigt voor eeuwen Jodenvervolging “door een aantal van hun leden”, dus niet door de kerk als instituut. De Weense opperrabbijn gaf aan dat er woorden op de herdenkingssteen staan die wijzen op medeleven, berouw, verdriet, maar… van schuldbekentenis was geen sprake want de kerk, die voor liefde staat,  kan zichzelf niet schuldig verklaren en daarmee zijn eigen kerk op een essentieel punt, namelijk naastenliefde, afvallen. Ik dacht aan de bijeenkomst decennia geleden in Durchganslager Westerbork waar de toenmalige luitenant-generaal Dick van Putten een verklaring heeft voorgelezen om excuus aan te bieden voor hetgeen zijn Koninklijke Marechaussee de Joden in o.a. Westerbork heeft aangedaan. Die tien regeltjes excuus hebben uren en dagen voorbereiding gekost met als resultaat een redelijk parve tekst. Parve betekent dat het geen vlees en geen melk is. Mocht u denken dat ik dit verzin, bel dan gewoon Luitenant-Generaal Dick van Putten op en hoor het van hem persoonlijk!  Er mocht in de schuldbekentenis vooral niet komen te staan dat Nederland schuldig was…Het fabeltje dat ieder niet-joods gezin minstens een Joodse onderduiker had, moest vooral in ere worden gehouden en de historie blijven verdraaien. Op de plek waar duizenden Weense Joden werden vermoord hebben de meer dan honderd rabbijnen kaddiesj gezegd en samen midden in Wenen luidkeels en adembenemend het Anie ma’amiem – ik geloof in de komst van de Mosjieach gezongen.

Ondertussen heeft zich hedenochtend een jongeman gemeld die choepa wil hebben, per whatsapp (gemeld per whatsapp, maar de choepa gewoon life!)  De bijbehorende jongedame is woonachtig achter de Brexit, maar ik hoop haar nog wel uitgebreid voor de choepa te mogen ontmoeten. Als ik dat namelijk niet zou doen wordt mijn toespraak bij de choepa wel erg ‘parve’.

Dit dagboek wordt op grote hoogte geschreven, ergens in de lucht tussen Wenen en Amsterdam. Tijdens de heenvlucht van zondag heb ik een column geschreven van precies 450 woorden. Een van onze grote politici viert binnenkort een jubileum en dus mag ik als Joodse Opperrabbijn een ‘stukkie’ schrijven. Dus niet te lang, wel persoonlijk, maar wel met een boodschap.

Een landelijk dagblad wist me op te sporen en vroeg mijn mening over de toestand in Israël. Het verkondigen van een mening in dezen is loei riskant. Een verkeerd woord en ik hang en niet ik alleen, maar met mij geheel Joods Nederland. Want in generaliseren zijn velen erg goed.

Ik rond dit dagboek af, want ik bemerk dat ik in slaap was gevallen en we al bijna landen. Kennelijk is de hoogte voor mij als een slaapmiddel, maar dan wel een die werkt.

O ja, ik kreeg een telefoontje van de secretaresse van de burgemeester van mijn woonplaats. Hij wilde me spreken, zo werd me medegedeeld, maar waarover mocht ik niet weten. Netjes een afspraak gemaakt, een bevestiging uitgestuurd en op beleefde wijze mijn verbazing uitgesproken dat het onderwerp geheim was. En ja hoor, prompt een antwoord met het onderwerp van gesprek. Ik denk dat ik te achterdochtig was en daarom allerlei redenen verzonnen had rondom de ‘geheime’ bespreking.

Morgen een propvolle agenda, vanavond op tijd naar bed en dadelijk nog even bellen naar een vriend die een spoedige en volledige genezing nodig heeft.

 

 

Gedurende de coronatijd begon Opperrabbijn Jacobs met zijn dagboek op verzoek van het

Joods Cultureel Kwartier.

NIW publiceert nu deze bijzondere stukken op haar website www.niw.nl .