Dagboek 31 maart 2014

“Een gezonde zomer” is de wens die we tot elkaar richten na afloop van Pesach. En dus wens ik u allen ook “een gezonde zomer”.  U heeft mijn dagboek (hopelijk) gedurende de Pesach-dagen gemist. De reden was: Pesach! Vier dagen Jom Tov met de daaraan gekoppelde restricties die bijna even zwaar zijn als de sjabbat-wetten. En ook Chol Hamo’ed, de tussendagen, zijn weliswaar geen volle Jom Tov-dagen, maar wel halve. En dus heb ik Pesach niet aan de computer mijn dagboek zitten schrijven, maar ben ik nu dus weer terug met een sociale wens: “een gezonde zomer”.

Eigenlijk past het wel bij Pesach. Hoewel de Seideravond, het begin van Pesach, zo’n beetje het summum van Joodse gezelligheid is met kinderen en gasten, is Pesach toch ook een vrij asociaal gebeuren, je leeft ietwat teruggetrokken en hoort, nadat al het gerezene verbrand was, je te concentreren op het ongerezen brood, de matzes. Spiritueel vertaald: na de vernietiging van het gerezen gevoel, hoogmoed en egoïsme, ligt de nadruk, acht dagen lang, op bescheidenheid, het ongerezen gevoel. Maar na dat in onszelf gewijzigde gedrag moeten we juist de wereld intrekken om aan onze directe en ook verre omgeving een positieve bijdrage te leveren. Vandaar o.a. direct na Pesach elkaar gewoon een goede zomer te wensen. Niets hoogdravends, gewoon vriendelijk, down to earth.

Blouma en ik waren gedurende Pesach weliswaar niet uit Egypte getrokken richting Israël, maar we waren wel weg. Wat mij gedurende onze afwezigheid opviel was dat een gewoon vriendelijk woord, een glimlach, een how-are-you, zo ontzettend fijn kan overkomen. Laat ik iets duidelijker zijn. Toen we de maandag van de Tussendagen-Pesach, van Montreal naar New York vlogen, hadden we te nauwer nood onze vlucht gehaald. Het vliegtuig moest om 18:00 uur vertrekken en wij zaten om 18:03 uur pas in het toestel. De reden: de USA-paspoortcontrole op het vliegveld van Montreal duurde meer dan twee en een half uur want voor zo’n 500 passagiers waren er slechts drie grenscontroleurs. En wat zie je dan gebeuren: sommige mensen gaan met de smoes dat ze hun vlucht gaan missen (iedereen had dus hetzelfde probleem!) voordringen. Je ziet ook medewerkers van het vliegveld die totaal gevoelloos zijn voor de problemen waarmee de reizigers worden geconfronteerd. Maar ook heel veel mensen steunen elkaar. Een jonge vrouw die achter ons in de rij stond en zeker haar vlucht al niet meer kon halen, adviseerde ons om een bepaalde app op te laden, die in te vullen en dan zouden we sneller, als we eindelijk aan de beurt zouden zijn, door de controle kunnen komen. Uiteindelijk konden we geen gebruik maken van die app omdat daarvoor de USA-nationaliteit was vereist, maar toch. Ze wilde helpen. Toen we eindelijk bij het vliegtuig aankwamen was het personeel van Air Canada een en al vriendelijkheid en begrip voor onze verlate aankomst bij de gate. In de verschillende sjoels waar ik heb gedawend, was ook iedereen bijzonder vriendelijk. Ik voelde me echt welkom. Uiteraard mocht ik de nodige toespraken houden, want zo werkt dat in de rabbinale wereld. Privé en werk, en werk en privé zijn één. Maar de warmte die ik mocht voelen, is me niet in de koude kleren gaan zitten.

Op dit moment zit ik in het vliegtuig tussen New York en Amsterdam. Ik heb nog nauwelijks het middaggebed uitgesproken of ik moet snel het avondgebed doen voordat het ochtendgebed aan de beurt is. Deed me even denken aan de Halagische-Joods wettelijke vraag hoe vaak iemand, die met een satelliet rond de aarde vliegt, per week de sjabbat moet houden. Mijn koosjere maaltijd heb ik inmiddels genuttigd. Prima kwaliteit, alleen het verwijderen van de dubbele verzegelde verpakking is altijd een gevecht dat ik doorgaans wel win maar meestal ten koste van de nodige vlekken op mijn overhemd.

Voordat ik in de hogere sferen een uiltje ga knappen kijk ik nog even naar mijn agenda voor de komende week. Uiteraard wordt dadelijk eerst de mededeling op mijn computer dat ik tijdelijk afwezig ben verwijderd. Vandaag, inmiddels is het dus maandag, eerst mijn post doornemen en een aantal e-mails beantwoorden. Dinsdag er weer keihard tegenaan. Om 9:00 uur een podcast opname. Een waslijst van vragen, die me zijn toegestuurd, zal ik moeten beantwoorden. Ik ga ze echter niet van tevoren bekijken, want dan is de spontaniteit er af. Bovendien kost de podcast me dan twee keer zoveel tijd. De opname zal bij mij thuis zijn, dat scheelt. Daarna herdenking Warnsveld en van Warnsveld naar Amsterdam naar de Snoge voor de jaarlijkse herdenking van de Sjoa.

Terug dus naar het dagelijks leven, hopelijk vanuit nederigheid en respect voor (bijna) ieder medemens. Als die nederigheid gaat ontbreken is Pesach zinloos geweest. Er staan herdenkingen op het programma de komende weken, ik zal weer de nodige toespraken moeten voorbereiden, een aantal zieken moeten bezoeken en politiek moeten bedrijven. Voor dinsdag heb ik al een vrijwillige chauffeur geregeld, maar ik heb er nog op korte termijn twee nodig voor een rit naar Antwerpen en voor mijn Brussel-dag voor de RCE, Rabbinical Center of Europe. Wie stelt zich kandidaat? Wel een verzoek aan de vrijwillige chauffeur: houdt u aan de snelheidsbeperking, want een van mijn vrijwilligers heeft het gepresteerd om recentelijk op één dag vier bekeuringen binnen te halen, uiteraard op mijn conto!

Over de jongeman die al vanaf 2016 in een afschuwelijk land in een nog afschuwelijkere gevangenis zit weg te kwijnen enkel en alleen omdat hij een Jood is, heb ik vernomen dat hij misschien een dezer dagen vrij komt en dat hij het fysiek en geestelijk toch nog redelijk maakt. Of ik nog iets moet betekenen in deze kwestie is mij nog niet bekend. Mijn gesprek met de ambassadeur van een Arabisch land waarvan ik nauwelijks het bestaan wist, had niets opgeleverd, zo werd me verteld. Maar nu, via een ander kanaal en als gevolg van de veranderde oorlogssituatie in het land waar de stumper gevangen zit, is er weer hoop. 

Waarover ik een dezer dagen ongetwijfeld, mezelf kennende, zal schrijven is nieuwe informatie over het oorlogsverleden van Steenwijk, de geboortestad van mijn moeder. De opstelling tijdens de oorlog, maar zeker ook na de oorlog, van de HH-burgemeesters, riekt niet fris, om het netjes te verwoorden. Blouma attendeerde mij erop dat ze vermoedt dat in een andere Gemeente de restitutiegelden niet aan de Joodse gemeenschap worden (terug)gegeven of anderzijds ten goede komen van de Joodse Gemeenschap, maar worden aangewend om een monument te bekostigen ter nagedachtenis aan de Joden die werden vermoord. Als dat klopt, maar ik heb me er nog niet in verdiept, voelt dat alsof de Joden die vermoord werden ook nog eens hun eigen grafzerken moeten betalen…mooier kan ik het niet verwoorden!

Het licht gaat aan in het vliegtuig. Het is 5:15 uur NL-tijd. Voor mij nog maar 23:15 uur New York tijd. Verwachtte aankomsttijd is 6:50 uur.

 

Gedurende de coronatijd begon Opperrabbijn Jacobs met zijn dagboek op verzoek van het

Joods Cultureel Kwartier.

NIW publiceert nu deze bijzondere stukken op haar website www.niw.nl .