dagboek 23 juli 2023

Hoewel we vanuit de Joodse optiek niets aan het toeval moeten overlaten en niet achteroverleunend mogen wachten tot ons salaris binnenwaait, is het toch zo dat uiteindelijk alles van Boven komt, de lastige gebeurtenissen in het leven en de mooie en goede momenten. Waarom denk ik hier nu aan? Twee ontmoetingen de laatste dagen deden me beseffen dat het aan ons is om te doen en waartoe het uiteindelijk zal leiden is een vraagteken, waarmee we ons niet mee moeten bemoeien. Ik leg het uit: mijn werk, als je het rabbijn-schap zo mag noemen, speelt zich niet af in Jeruzalem of in een grote Europese Joodse gemeenschap zoals Parijs of Londen waar per wijk tienduizenden strikt religieus levende Joden wonen en mijn werkterrein is ook niet een stad of land met een grote concentratie Joden die ‘nergens aan doen’.  Ik richt me voornamelijk, om een Albert Hein terminologie te gebruiken, op de kleintjes. Naar ik vermoed zo’n veertig jaar geleden organiseerden Blouma en ik jaarlijks een sjabbat-weekend voor jonge echtparen met kinderen. Na tien jaar stopten we omdat de kinderen inmiddels bijna volwassen waren geworden en de jonge echtparen niet zo jong meer waren. Wat hebben die weekenden opgeleverd? Vriendschappen tot op vandaag de dag, duidelijk zichtbaar. Maar af en toe ook niet waarneembare gevolgen.  Vorige week kreeg ik een telefoontje van een jongetje van toen. Hij is de middelbare leeftijd al vele jaren gepasseerd, is sinds een half jaar op zoek naar zijn Joodse identiteit en belt mij voor hulp hoe aan zijn Jood-zijn invulling te geven, hij woont in een dorp waar hij naar alle waarschijnlijkheid de enige Jood is. Het is maar een voorbeeld, maar zo leer ik steeds vaker hoe het zaaien van toen nu oogst. Maar waaruit die oogst bestaat, dat weet ik nog niet en hoef ik ook niet te weten. Het stimuleert natuurlijk wel om resultaat te zien, maar niet omwille van een resultaat behoor ik me in te zetten. De tweede ontmoeting betrof een andere man die in de Universitaire wereld een super hoge positie bekleedt. Hij had mij vele jaren geleden bij een of ander herdenking horen spreken met als resultaat dat hij nu naar mij belt voor een gesprek. Hij ziet de kerk niet meer zo zitten en heeft uitgevonden dat de moeder van zijn moeder Joods was…

Zaaien! Vanochtend, zondag, een onthulling van een matsewa, een grafzerk. Precies minjan. Slechts enkelen van de aanwezigen kende ik, de meesten meen ik voor het eerst gezien te hebben. De overledene, in wiens leven ik me uiteraard een beetje heb verdiept, was hoogbejaard geworden. Veel tegenslagen heeft ze moeten incasseren, maar toch steeds heeft ze zich steeds weten te concentreren op het positieve. In feite dus leefde ze zoals ik aan het begin van dit dagboek beschreef met de juiste levenshouding. Waar nodig accepteren en altijd, ook als het accepteren lastig is, verder gaan. Er waren geen honderden onder mijn gehoor, maar wie zegt mij dat één medemens minder belangrijk is dan honderd? We mogen immers van de Joodse wet niet tellen! De mensen waren tevreden, luisterden aandachtig. Wie weet komt een van hen over tig jaar bij mij aankloppen om over zijn/haar Joodse identiteit te spreken. Op zoek zijn naar Joodse bijna verdwenen en bijna gedoofde vonkjes, dat is de taak van het rabbijn-schap. Er valt weinig eer mee te behalen, maar wie zegt dat het behalen van eer het doel van het leven mag zijn? Ik ben dus dankbaar dat G’d mij hedenochtend woorden in de mond heeft gelegd die gehoord werden, die aansloegen en die medemensen bemoedigen, ook als ze oog in oog staan met de matsewa van hun moeder.

De vakanties zijn inmiddels in vele delen van ons land aangebroken. Maar het is niet overal feest. De bij dit dagboek geplaatste foto lijkt op een gezellig uitstapje, mensen staan er blij op, bepakt en bezakt.  Ze zijn ook echt blij, heeft de maker van de foto mij verzekerd. Maar ze gaan niet op vakantie. Ze vertrekken, laten hun achtergrond achter, vluchten uit Oekraïne voor het dreigende oorlogsgeweld. Onze Koen Carlier is bezig met reddingsactie nr. xxx. Deze mensen zijn dankbaar dat ze naar veiliger plaatsen kunnen ontsnappen, daarom kijken ze blij. Maar het is verre van een blij vakantie-uitstapje! Maar ook aan de Russische kant van de oorlog wordt gevlucht, sneuvelen jonge mannen omdat ze toevallig in Rusland woonachtig zijn. En wij maar blij zijn als we horen dat aan de Russische kant mensen zijn gesneuveld.

Dadelijk een vergadering met het bestuur van het ressort Mediene. Even onze werkzaamheden op een rijtje zetten nu rabbijn Evers met pensioen is, rabbijn Spiero geen uren IPOR meer heeft en ik meer en meer op mijn rabbinale bordje krijg… Maar ja, hoe we het ook wel of niet gaan oplossen, het is zoals ik zelf zojuist aangaf: uiteindelijk komt alles van Boven.

 

Gedurende de coronatijd begon Opperrabbijn Jacobs met zijn dagboek op verzoek van het

Joods Cultureel Kwartier.

NIW publiceert nu deze bijzondere stukken op haar website www.niw.nl .