Dagboek 5 juli 2023

Of u het wel of niet heeft gemerkt, maar ik heb een dagboek overgeslagen omdat we een paar dagen weg waren, even op adem komen. Ik had willen doorschrijven, maar door een verhevigde concentratie e-mails en telefoontjes, kwam het dagboek in het gedrang. We waren in Maastricht, onze vaste jaarlijkse vakantieplaats toen onze kinderen nog de kleintjes waren. Je hebt daar het gevoel helemaal weg te zijn. Ik loop (stiekem) in een katoenen broek, T-shirt en sandalen (zonder stropdas en zelfs zonder mijn lintje… En nu maar hopen dat niemand me ziet of zag. Uiteraard gesproken met Benoit Wesly, de koning van Maastricht, voormalig voorzitter van de Joodse gemeente Limburg, voormalig bestuurder van het IPOR, honorair consul van Israël, enz., enz. Maar bovenal is hij mijn adviseur en goede vriend op wie ik altijd kan terugvallen als het me even te heet wordt onder mijn rabbinale voeten.  Morgen via Antwerpen terug naar “gewoon”, waarvan ik me regelmatig afvraag hoe gewoon het gewone wel is.

Ondertussen wel bezig met de organisatie-voorbereiding van een Europees symposium in 2024 en het interview van aanstaande zondag. Aanstaande zondag word ik namelijk geïnterviewd als zoon van ouders die de oorlog hebben overleefd en wat dat voor invloed heeft gehad op mij, second generation. Maar mijn verhaal, in de schaduw van de oorlog, is nagenoeg identiek aan de geschiedenis van mijn hele generatie. Waarom wil ik meedoen met zo’n interview? Voor de aandacht? Vind ik het fijn de slachtofferrol te spelen? Neen, helemaal niet. Sterker nog, het staat me tegen om mijn privé met derden te delen. En toch doe ik mee, omdat ik me gedreven voel, geroepen, om bekend te maken wat er toen is gebeurd met mijn lieve ouders en al hun familie en bekenden die vermoord waren, of, zoals er thuis over werd gesproken: de familie die niet was ‘teruggekomen’. Mocht u aanwezig willen zijn bij het interview, u bent van harte welkom. Aanstaande zondag 9 juli in het Joods Museum in Amsterdam.

https://jck.nl/nl/event/nhm-vertelt-opperrabbijn-binyomin-jacobs  van 13:00 -14.30 uur. Wel dus even opgeven! Leuk u te zien. Maar als u daar geen zin in hebt: het interview komt op de een of andere manier online.

Toen ik bij de opening was van het nieuwe zeven verdiepingen tellende gebouw van de Joodse Chabad Gemeente Berlijn ontmoette ik een man uit een of andere State uit de Verenigde Staten. Ik schrijf bewust “uit een of andere State” omdat ik de naam van die State gewoon vergeten ben en ik ook absoluut geen idee heb waar de diverse States liggen. De namen klinken voor mij wel bekend, maar meer dan ook niet. Hetzelfde geldt vaak voor de gemiddelde Amerikaan ten aanzien van Europa. Voor hen kan Kopenhagen zomaar de hoofdstad zijn van Nederland en weten ze bijna allemaal dat in Nederland dankzij het moedige optreden van de koningin bijna alle Joden zijn gered. En Anne Frank is min of meer het bewijs van deze aanname. De Duitsers waren de moordenaars en de Nederlanders waren de redders. Toen ik aangaf dat Nederland de West-Europese kroon spande betreffende het aantal Joden dat niet, zoals mijn ouders dat noemden, ‘niet waren teruggekeerd’ viel hij bijna achterover van verbazing. Verbazing over zijn eigen onwetendheid en verbazing dat ik negatief sprak over mijn eigen ‘State’. Kennelijk zijn de Amerikanen niet zo goed in zelfkritiek.

Morgen worden er drie Yad Vashem onderscheidingen postuum uitgereikt in Kamp Amersfoort. Ik ben gevraagd door de Ambassade om Kadiesj te zeggen en een korte overdenking uit te spreken. Ik denk dat ik een link ga leggen met Pinchas. De Bijbelse Pinchas, over wie aanstaande sjabbat in alle synagogen ter wereld wordt gelezen, was het prototype van een mens die optrad toen optreden vereist was. Geen berekeningen, niet te veel nadenken, gewoon doen wat gedaan moet worden en mens blijven ook als anderen hun mens-zijn volledig zijn vergeten.

Blouma attendeerde me gisteravond op een tekst op een bordje dat bij een omgevallen boom stond. Een tekst die aangaf hoe hecht vriendschap kan zijn en welk een kracht ervan kan uitgaan. Ik wil die tekst een keer gebruiken. Maar voor nu is die tekst te lang. En dus eindig ik met een andere tekst die veel korter is. Ook deze tekst stond op een toeristisch bordje, maar kwam op mij diep filosofisch over, bijna Bijbels. Het bordje stond in Vaals, nabij het Drielandenpunt op de Vaalserberg, op de plaats waar kennelijk Nederland op z’n hoogst is:

Alleen als je in de diepste vallei bent geweest, kunnen je weten hoe magnifiek het is om op de hoogste berg te zijn.

Mijn leven kent helaas ook zijn dalen, maar geen diepe valleien. En daarom waardeer ik, naar mijn gevoel, de hoogtepunten niet voldoende. Ik brei een einde aan dit nachtboek, na eerst een blik te hebben geworpen op Maastricht bij nacht. Schitterend!

 

 

Gedurende de coronatijd begon Opperrabbijn Jacobs met zijn dagboek op verzoek van het

Joods Cultureel Kwartier.

NIW publiceert nu deze bijzondere stukken op haar website www.niw.nl .