rechters

Sjabbat jl. werd er in alle sjoels ter wereld het deel van de Thora gelezen dat begint met de woorden "Rechters en (politie)beambten zult gij aanstellen in al uw poorten" en laat ik nou toevallig (toeval bestaat niet!) de laatste dagen van doen te hebben gehad met (on)recht. Mijn jongste dochter belt op vanuit Montreal. Totale paniek. Haar man liep zijn kantoor uit naar zijn auto om naar huis te rijden en wat ziet hij? Niets dus, want zijn auto was verdwenen. Maar niet zomaar van straat verdwenen, neen, van een bewaakt parkeerterrein! De beveiliger gaf hem een telefoonnummer dat hij kon bellen om erachter te komen waar zijn auto zich bevond. En inderdaad, de man achter het telefoonnummer wist waar de auto stond en was zeer welwillend om hem dat te vertellen op voorwaarde dat hij bereid was om het nummer, vervaldatum en het driecijferige getal op de achterkant van de creditcard te geven zodat er $80 van zijn rekening kon worden afgegeven. De beveiliger van de parkeerplaats adviseerde hem om gewoon de gevraagde informatie te geven omdat, naar zijn zeggen, we hier te maken hebben met gangsters van een georganiseerde en gevaarlijke bende…

Deed me denken aan een van mijn kinderen die jaren geleden een verkeersongeluk had op een highway in de USA. Hij werd naar het ziekenhuis vervoerd en de restanten van de auto werden door een bergingsbedrijf weggesleept. Toen alles weer gezond en wel was, ontving hij een torenhoge bekeuring en kreeg een aantekening achter zijn naam dat hij een misdaad had gepleegd. Wat was de misdaad? Na het ongeluk, totdat de auto was weggesleept, stond de auto op de plek van het ongeval en daar gold een parkeerverbod. Als je zo'n aantekening hebt, wordt het lastig om ooit nog een auto te huren, dus die aantekening moest hij zien te verwijderen na eerst de bekeuring te hebben voldaan. Om een lang verhaal kort ta maken: als hij bereid was om zwart €500 cash aan een lokale rechter te betalen, dan zou het probleem worden opgelost…En aldus geschiedde.

De discussie in Israël gaat niet, als ik het goed begrijp, over corrupte rechters, maar wel over de vraag wie de rechters worden. De USA-rechter die €500 eiste van mijn zoon, is corrupt. Een normale rechter, zoals we die ook in Nederland kennen, neemt geen smeergeld aan en zal zijn uitspraak uitsluitend baseren op de wet. Maar vaak is het allemaal niet zo zwart-wit en moet de rechter inschatten in het grijze gebied. Dat inschatten doet hij vanuit zichzelf en daar ligt het probleem. Een seculiere rechter zal vanuit zijn seculiere denken wellicht tot een andere uitspraak komen dan een rechter die religieus is. Waarbij er geen sprake is dat de een gelijk heeft en de ander ongelijk, maar de uitspraak, speciaal wanneer ethiek een onderdeel zou zijn van de rechtspraak, kan wel honderdtachtig graden verschillend uitpakken. En daarover gaat in Israël de discussie. Een discussie die we ook in de USA zien en ook in ons Nederland tegenkomen. Menigmaal hoorde ik advocaten hier in ons nette Nederlandse polderlandje zeggen dat ze hopen dat rechter x op de zaak gezet zal worden en niet rechter y, want in het grijze gebied…

We bevinden ons inmiddels in de maand Elloel, de maand van voorbereiding voor de Hoge Feestdagen. Dagelijks horen we de klanken van de sjofar. Word wakker! Onderwerp jezelf aan een onderzoek. "Rechters zult gij aanstellen in al uw poorten". Mijn poorten zijn mijn ogen, mijn oren, mijn mond. Hoe kijk ik aan tegen? Wat hoor ik? En wat komt er uit mijn mond? Roddelpraat? Of onder alle omstandigheden de waarheid? En wat met bejegening van de medemens? Als ik mezelf eerlijk beschouw denk ik dat ik zwart wel als zwart zie en wit als wit. Maar wat in het grijze gebied? Door wat laat ik mijn oordeel leiden als iets niet zwart en niet wit is? Hoogmoed? Eigenbelang? Sluwheid? Bescheidenheid?

Een strafrechtadvocaat vroeg aan zijn klant, nadat hij voor hem vrijspraak had weten te regelen, om hem te vertellen of hij wel of niet de moord waarvoor hij terecht had gestaan, had gepleegd. Het antwoord van de cliënt luidde: Na uw verdediging gehoord te hebben, begin ik meer en meer te geloven dat ik onschuldig ben.

Het klinkt wellicht zalvend, maar toch: word wakker en onderwerp jezelf aan een goed en eerlijk onderzoek, om te voorkomen dat niet recht maar krom de overhand gaat krijgen ook in eigen gedachtewereld!

Ondertussen ben ik mezelf aan het voorbereiden om voor te gaan in de diensten op de Hoge Feestdagen, probeer die rechters over mezelf aan te stellen en denk ik ook al vooruit naar Soekot.  Dit jaar weer in Maastricht, waar we uitbundig zingend en dansend met de Thora in onze armen het komende Joodse jaar zullen betreden. Want het uiteindelijke doel is: Dien G'd vanuit vreugde!

Maar tot het zover is: bewaak alle poorten, speciaal die poorten die binnen je bereik liggen: je ogen, oren en je mond.