dagboek 23 okt. 2023

 

Er zijn er nog een paar

die het kunnen vertellen,

hun verhaal,

dat de trein daar stond,

dat ze moesten instappen,

dat het lang duurde,

dat ze ergens ver weg, weer moesten uitstappen

en dat ze toen…

 

Dit is het begin van een gedicht dat werd uitgesproken bij de plechtigheid in Hoogeveen waarbij zestig Stolpersteine werden onthuld nu twee weken geleden. En dat ze toen…

Ik kan het niet nalaten om aan toen en dan tegelijkertijd aan nu te denken. En zelfs als ik het zou willen, wordt het me niet toegelaten. De hele dag door e-mails van mij onbekenden die proberen te bemoedigen, kracht te geven en tegelijkertijd uitstralen dat de situatie moeizaam is. Maar evenzovele gesprekken om bemoedigd te worden, telefonisch en per e-mail. En krantenartikelen, whatsapps, video’s. Ik heb gewoonweg geen tijd meer om al die video’s te bekijken, maar ik wil de afzenders niet teleurstellen, lees hun vaak lange e-mails en probeer allen een korte reactie te geven.

En daar dwars doorheen gaat het gewone werk verder. Een e-mail uit Oostenrijk van een nazaat van een, naar zijn zeggen, Nederlandse Joodse betovergrootmoeder. Ik dus aan het speuren geslagen, maar vind niets.

In de Spreuken der Vaderen wordt vermeld dat er tien generaties waren van Adam, de eerste mens, tot Noach, u weet wel die man van de Ark, de overlevende van de zogenaamde Zondvloed die de gehele mensheid toentertijd uitschakelde. En daarna weer tien generaties van Noach tot onze aartsvader Awraham. Even kort uitgelegd: Adam was okay, maar langzaam maar zeker werden de generaties slechter, tot Noach kwam.  Maar na Noach zagen we weer hetzelfde patroon: van kwaad naar erger. Tot Awraham die gelijk Noach het prototype van goed was. Duidelijk! Maar wat moet ik met deze wetenschap, hoor ik u denken. Uiteraard leren hoe we ons niet moeten gedragen, maar vooral hoe we ons wel dienen op te stellen tijdens ons verblijf hier op aarde. Hoe wel en hoe niet leg ik u graag een ander keer uit. Waar ik u in dit dagboek op wil wijzen is dat aan Awraham, als beloning voor zijn goede en vrome gedrag, de beloningen die de negen generaties voor hem hadden kunnen krijgen maar dus misliepen vanwege hun kwalijke gedrag,  werden  toebedeeld. Duidelijk en begrijpelijk!

Maar, rijst nu de vraag: waarom kreeg Noach niet ook de in principe vastgestelde beloningen van de negen generaties voor hem? Zij belandden toch ook allen in de hel en de prijs die ze hadden kunnen krijgen, een plaats in het Gan Eden, het paradijs, bleven onbezet achter!

Als u kijkt in de Thora in de Sidra Noach (Genesis 6:11) dan ziet u in het Hebreeuws het woord Hamas staan. Het kwaad waaraan de generatie van Noach zich schuldig had gemaakt heet Hamas, door en door verdorven. In kwaad en verderf zijn twee gradaties aanwezig. Er is het kwaad dat ook ten goede kan worden aangewend. Stel ik wil altijd haantje de voorste zijn. Dat is in principe geen goede eigenschap. Maar als ik mijn drang om vooraan te staan, de beste te willen zijn, ten goede aanwend. Ik wil nummer één zijn in liefdadigheid of in bijvoorbeeld bescheidenheid, dan is die negatieve ‘haantje de voorste’ ten goede aangewend. Maar er is ook kwaad, door en door slecht gedrag, dat niets goeds in zich heeft. Het kan niet ten goede worden gekeerd. Een drang om de medemens kapot te maken, fysiek of geestelijk. Dit soort neigingen kan niet en nooit naar de goede kant worden getransformeerd. Voor dit kwaad staat geen beloning gereserveerd, geen zitplaats in het Gan Eden, het paradijs, want het is het summum van kwaad. Dat wordt hier in de Thora Hamas genoemd. Bij deze vorm van kwaad past slechts de zondvloed, totale vernietiging.

 

Mijn Blouma komt me net vertellen dat er een raket is gevallen op het Beth Chabad van Alfee Menashe. De rabbijn was G.Z.D net niet in het gebouw. Zijn naam Is Shneor Raskin, een zoon van een neef van Blouma.

 

Enige jaren geleden werd ik nog voor gek verklaard als ik aangaf dat het antisemitisme nog steeds onder ons is. En gelijk in de jaren ’40-’45 vijf procent heulde met de vijand, vijf procent het kwaad actief bestreed en negentig procent het zag en liet gebeuren, zo zal het nu ook wel zijn. Ben ik pessimist of realist? Ik hoop gewoon een zwartkijker die het bij het foute eind heeft.

 

O ja, jaren geleden was ik in Sderot en vertelden de inwoners mij dat zij zich nog goed konden herinneren dat hun contact met degenen die nu hun vijanden zijn, daar aan de andere kant van het veld, buitengewoon vriendschappelijk was. Gewoon goede buren! Beter een goede buur, dan een verre vriend, staat ook in de Spreuken der Vaderen. Maar als Hamas je goede buur overheerst…

 

 

Gedurende de coronatijd begon Opperrabbijn Jacobs met zijn dagboek op verzoek van het

Joods Cultureel Kwartier.

NIW publiceert nu deze bijzondere stukken op haar website www.niw.nl .