Dagboek 19 mei 2024

De Baäl Sjem Tov leert ons dat alles dat een mens ziet of hoort een aanwijzing bevat hoe hij in het leven moet staan en de Eeuwige dienen. Aan deze wijze les moest ik denken toen ik vorige week op een zeilboot op de Oceaan naar het toilet ging, een gevaarlijk trapje moest afdalen en toen pijnlijk opliep tegen een bordje met daarop de tekst “Watch your Head”.  Welke les moet ik hieruit leren, voor als ik ook niet op een zeilboot zit? Oppassen om niet je hoofd te stoten, een onjuiste beslissing te nemen, even de verkeerde kant op te kijken.

De veroorzaakte schade bleef beperkt tot een builtje. De zeilboot bleef de juiste koers volgen. Maar hoe vaak gebeurt het dat door een onvriendelijke blik of een misplaatste opmerking een medemens zwaar wordt beschadigd? En wat met een verkeerde opvoeding? Een van mijn voormalige bestuurders, een trouwe lezer van mijn dagboeken, attendeerde mij erop dat mijn voortdurende roep om holocaust-educatie in het onderwijs niet zo zinvol is als kinderen vanaf de prille jaren thuis worden groot gedrild met anti-Joodse denkbeelden. Een inkerving in een heel jong stekje maakt voor de toekomst een bijna onherstelbare kreupele boom!

Bij de afsluiting van Bevrijdingsdag was ik toevallig beland, voorafgaand aan het concert op de Amstel, in een discussie over holocaust-educatie. Diezelfde ochtend had ik in Roermond, bij het Bevrijdingsfestival, het indrukwekkende verhaal gehoord over Chris Roemer, de vader van de Gouverneur van Limburg. Chris was een verzetsstrijder en was met een aantal vrienden opgepakt en ter dood veroordeeld. De avond voor de beoogde fusillade had een knokploeg van het verzet Chris en zijn makkers uit de gevangenis bevrijd. Van een van de cellen echter was de sleutel zoek. De jongeman die in die cel zat werd de volgende dag gefusilleerd.

Tijdens het gesprek over holocaust-educatie richtte mijn inbreng zich op het onderwijs. Jaren geleden werd er in een Lyceum in Veenendaal door de rector en een lid van de Tweede Kamer, aanwezig bij dat gesprek omdat ze in Veenendaal woonde, besloten om holocaust-educatie op de agenda te krijgen van de vergadering van rectoren om te kijken hoe de oorlog daadwerkelijk de vereiste aandacht kan krijgen die het behoeft. Het belang hiervan werd door alle rectoren zonder uitzondering erkend, maar de implementatie kreeg de snelheid van een invalide slak!

En terwijl ik dus weer de essentie van holocaust-educatie in het onderwijs aan het benadrukken was, werd door hoofdcommissaris Paauw opgemerkt dat zonder het thuisfront geen enkele educatie gaat werken, op welke school dan ook en hoe goed voorbereid de leraar het onderwerp ook moge brengen. Want de sleutel, om het gezin binnen te komen, is zoek!

Wellicht vraagt u zich af hoe ik op die zeilboot belandde. Ik zit, als u dit dagboek leest, in een vliegtuig tussen San Juan (Puerto Rico) en Atlanta of in een vliegtuig tussen Atlanta en Amsterdam. Met zeventig rabbijnen uit de hele wereld, de meesten uit Israël afkomstig, was ik gevraagd om deel te nemen aan het Congreso Internacional de Rabinos in Puerto Rico van 15 tot vandaag 19 mei. Ik hoor u, een beetje denigrerend denken: Jacobs weer op reis en dan ook nog wel op een zeilboot!?

De zoon van een van de vroegere Sefardische opperrabbijnen van Israël, Baksi Doron, heeft besloten om een internationale conferentie van zeventig rabbijnen te organiseren en omdat de grootste donateur graag die conferentie in Puerto Rico wilde hebben, werd het Puerto Rico. En terwijl het vuur uit de hemel viel, zaten de rabbijnen en hun echtgenotes in de koelte van de airco’s te dawenen, te lernen en, het allerbelangrijkste: te bekijken hoe de Joodse gemeenschappen te kunnen steunen in een periode vol antisemitisme. Want hoewel lernen uiteraard  op een conferentie van rabbijnen aan de top staat, werd de zorg over bestrijding van antisemitisme en de ondersteuning van de gemeenschap het hoofdprogramma. Daar kwam dan nog doorheen dat een aantal van de rabbijnen betrokken werd bij de op handen zijnde executie van een Joodse man in Iran. Er werd druk getelefoneerd en het resultaat was een letterlijk voorlopig uitstel van executie. Ondertussen stapelen de e-mailtjes zich op, want mijn afwezigheid heb ik niet aan de grote klok gehangen en ook niet aan de kleine.

Wat was het nut van deze internationale rabbijnen conferentie waarvoor geen van de rabbijnen zich kon opgeven, maar je moest worden uitgenodigd, om zo een breed mogelijke topografische spreiding te kunnen bereiken. Het nut van dit rabbinale bijeenkomen was, zoals de organisator in zijn openingstoespraak zo netjes verwoordde: “samen een kopje koffiedrinken”. En B”H heb ik heel wat kopjes koffie kunnen drinken. Uitgebreid kennis gemaakt met collega’s die ik nooit eerder had ontmoet, gesproken met de mogelijke nieuwe Opperrabbijn van Israel, een van de gezaghebbende dayanim van Canada en met d