Dagboek 30 juli 2025

Dagboek 29 sept. 2025

Rosj Hasjana ligt alweer achter ons, het Joodse nieuwe jaar 5756 is begonnen en de luide klanken van de sjofar galmen nog na in mijn hoofd en mijn gedachten. De honderd tonen van de ramshoorn riepen ons op om wakker te worden, niet in te dutten, niet weg te kijken en vooral ook aan zelfonderzoek te doen. Want het is veel eenvoudiger om de brede samenleving en anderen te bekritiseren, dan aan jezelf te werken, je eigen fouten en misstappen te herkennen en vooral te erkennen. De 48 uur van Rosj Hasjana was de periode van de goede voornemens, geweldig, maar blijven de goede voornemens slechts voornemens of worden ze ook uitgevoerd? Om te bezien wat er van goede voornemens is terecht gekomen hebben we de zeven dagen tussen Rosj Hasjana en Jom Kippoer, dagen van zelfonderzoek, introspectie. En dan Jom Kippoer, de Grote Verzoendag, vergelijkbaar met de dag van het eindexamen, de dag waarop Boven wordt gekeken hoe oprecht mijn voornemens beneden waren.

Ik las een schrijfpauze in van 1½ uur in, want ik zit nu te schrijven in de auto, uiteraard niet achter het stuur, maar wel op weg naar Het Wijde Gat, Gemeente Staphorst en de naam van het dorp is Punthorst. Hoewel ik maar liefst drie GPS-richting-gevers had losgelaten om ons naar Het Wijde Gat te brengen, moest ik uiteindelijk handmatig het werkkamp vinden. Met handmatig bedoel ik dat we telefonisch moesten worden begeleid, waaruit we zien dat uiteindelijk het menselijk brein onvervangbaar is.

Het Wijde Gat. Het was een zogenaamd werkkamp. Zogenaamd vrijwillig kwamen Joodse mannen die werkloos waren naar de werkkampen, waarvan Het Wijde Gat er één was. Binnen de Gemeente Staphorst waren er nog twee en verspreid over ons land nog tientallen. Na een relatief kort verblijf van enige maanden werden de werkkampen ontruimd en alle bewoners via Westerbork afgevoerd naar de vernietigingskampen om hun bijdrage te leveren aan de Endlösung. Aanwezig bij de jaarlijkse herdenking waren schoolkinderen, belangstellenden, burgemeester Jan ten Kate van Staphorst en het bestuur van de Stichting Joodse Werkkampen, waaronder de heer Lion Tokki. Volgend jaar gaan de herdenkingen van de drie Werkkampen op één locatie plaatsvinden, namelijk in Het Wijde Gat. Overigens schrijven we Wijde, maar zeggen Wiede. Zoiets als de Engelsen die schrijven street, zeggen striet en bedoelen straat.

Het was een waardige bijeenkomst, ontdaan van politieke uitspraken, maar wel vol waarschuwingen over de moeizame situatie van ons land en de keiharde opkomst van het mondiale antisemitisme. De Joden hebben het weer gedaan! Was het zinvol dat ik er was, kwamen mijn waarschuwende woorden over? Wat het nut is van mijn aanwezigheid bij dit soort gelegenheden, is moeilijk in te schatten en vaak niet ter plekke zichtbaar. Maar moet ik mijn inzet of aanwezigheid laten leiden door wel/niet zichtbaar resultaat? Velen kwamen naar me toe om iets te vertellen, en dat op zichzelf is al goed. En mijn waarschuwing dat antizionisme al uitgebreid is ontaard in antisemitisme en van het antisemitisme polarisatie is gekomen en dat dan weer tot anarchie heeft geleid, landde.  En daar bevinden we ons nu in ons vredige Nederlandje: respect voor Overheid is zoek, politie is nagenoeg uitgeschakeld en de moraliteit die de alles-kan-en-alles-mag gedachte propageert, gedijt vreedzaam. Want als alles-kan-en-alles-mag de Tien Geboden heeft vervangen, de Eeuwige aan de kant is gezet, dan kan geen enkele GPS ons nog een richting geven en de samenleving in goede banen leiden.

Mijn vrijwillige chauffeur en ik zijn weer bijna thuis. Eerst kijken wat de binnengekomen e-mails van mij verlangen en dan Jom Kippoer voorbereiden, het voorgaan in dienst en de toespraak aan het eind van de dag. Bijna thuis, maar wel met enige vertraging, want vlakbij thuis belandden we in een file. Zo is het leven ook. Soms loopt alles gesmeerd en op wieletjes, maar vaak loopt het leven niet zo soepel. Maar uiteindelijk komt alles van Boven, is het aan ons om om te gaan met wat ons overkomt en wordt toebedeeld en moeten we niet proberen te begrijpen wat onbegrijpelijk is.

Het was goed om zovelen te ontmoeten daar in Punthorst en van de burgemeester te mogen vernemen dat op 7 oktober in de gemeenteraad van Staphort het Hatikwa in vertaling werd voorgelezen en hier in Het Wijde Gat de schoolkinderen, voorafgaand aan het Wilhelmus, het Hatikwa zongen. Hoewel ze met overgave zongen en met volle borst, was het volume niet dusdanig sterk dat het in Den Haag gehoord kon worden… en dat was jammer. Dus volgend jaar: luider! Laat ze het horen!