dagboek 15 december 2025

Niet alles vertrouw ik mijn dagboek toe. Niet zozeer omdat iets geheim is of vanwege vertrouwelijkheid, maar gewoon omdat een te lang dagboek niet gelezen wordt, omdat ik het een en ander was vergeten, gewoon zonder reden of vanwege tijdgebrek.

“Geachte rabbijn Jacobs, Met grote verslagenheid nam ik vandaag kennis van de vreselijke aanslag tijdens Chanoeka in Australië. Juist in deze dagen waarin het licht wordt aangestoken tegen de duisternis, raakt dit geweld mij diep. De berichten brachten mij direct terug bij onze ontmoeting van deze week in Genemuiden, waar u met ons, samen met een groep ondernemers, sprak over de angst en het toenemende antisemitisme, ook dichterbij huis. Wat u toen onder woorden bracht, wordt nu op zo’n pijnlijke en confronterende manier werkelijkheid tijdens deze Chanoeka-viering in Australië. Ik leef intens met u en met het Joodse volk mee. Moge de God van Israël nabij zijn, troosten wie getroffen zijn en kracht geven aan allen die zich bedreigd weten. In gebed en verbondenheid steek ik het licht aan, in het vertrouwen dat het duister het niet zal winnen. Met hartelijke groet en in verbondenheid.”

Recentelijk was ik dus niet op Urk, maar in Genemuiden en was ik verzocht om te vertellen over het opkomend antisemitisme in ons land. En nog geen paar dagen later de aanslag in Sidney en direct daaropvolgend bovenstaand teken van intens meeleven. We hebben dus GZD ook nog vrienden die antisemitisme niet accepteren en Israël hoog in het vaandel hebben staan en mij, gelijk Urk, een woning aanbieden om gewoon zonder schelden en zonder camera’s rondom ons huis te kunnen leven in het land waar wij al eeuwen wonen, ons land, ons Nederland. Natuurlijk heb ik een hechte band met Israël, het land van de Bijbel, het land van onze voorouders, het land waar de Derde Tempel zal verrijzen met de komst van de Mosjieach. Maar zolang die er nog niet is en er nog Joden in Nederland wonen, blijf ik bij mijn Nederlands-Joodse schaapjes en continueer ik met het bouwen van bruggen met de niet-Joodse samenleving. Met de christelijke en de seculiere maatschappij is dat goed gelukt, maar met de moslimgemeenschap is er nog van geen brug sprake, zelfs niet van een ophaalbruggetje. Ik heb een voorstel: Toen er op 15 maart 2019 een aanslag plaatsvond op een moskee in Christchurch, New Zeeland, en eenenvijftig onschuldige mensen tijdens hun gebed werden gedood, heb ik mijn afschuw hierover duidelijk kenbaar gemaakt o.a. door op de Dam tijdens een door de moslims georganiseerde herdenkingsbijeenkomst, een duidelijke veroordelende toespraak te houden. Hopelijk zal de Nederlandse Moslim gemeenschap nu ook van zich laten horen. Ik denk dat dat belangrijk is en ook een kans die hopelijk zal worden opgepakt of misschien al opgepakt is, maar ik het nog niet heb vernomen.

Ondertussen, tussen de diverse Chanoeka-vieringen in, verwerk ik e-mails en whatsapps over extra beveiliging, zorgen, afschuw, eenzaamheid. Het meest, vanuit de Joodse gemeenschap, weerklinkt het ‘niet en nooit toegeven’ en ‘we laten ons niet chanteren’. Ook journalisten bellen me, burgemeesters, voorzitters van Joodse Gemeenten, niet-joodse vrienden en bekenden.

Mijn jaarlijkse Chanoeka-elf-stedentocht is gisteren dus begonnen in Eindhoven voor het stadhuis. Het was een goede bijeenkomst met burgemeester Jeroen Dijsselbloem, rabbijn Simcha Steinberg en zijn echtgenote Rina in de hoofdrollen. De bijeenkomst straalde warmte en hoop uit, maar ook zorg vanwege de aanslag in Sydney. Wat daar kon gebeuren, is ook hier niet ondenkbaar…

En toen: het concertgebouw in Amsterdam. Omdat de jaarlijkse chazan, voorzanger, ooit in het IDF heeft gediend, was er deining ontstaan. Ik vroeg me af of als ik in Israël zou worden uitgenodigd om ergens te zingen, of er dan ook demonstraties, gebrul en geschreeuw zou ontstaan omdat ik in het Nederlandse leger heb gediend. Mijn leger- carrière is niet verzonnen, want toen ik nog jong was, dat wil zeggen iets jonger dan nu, bestond er nog de dienstplicht en heb ik het Vaderland onder de wapens moeten dienen. De chazan Shai Abramson zong fantastisch, inspirerend en zuiver, gelijk de vlammetjes van de Menora.

Vandaag ANP, diverse journalisten en Middelburg. Nog nooit zijn er zoveel Zeelanders naar de grote menora in het Middelburgse Stadhuis gekomen. Het is moeilijk inschatten, maar de honderd velletjes met daarop het Ma’oz Tsoer, het traditionele gezang na het aansteken van de menora, waren als een druppel op een gloeiende plaat, een lachertje. Veel en veel te weinig! Als ik spreek over vierhonderd aanwezigen, denk ik niet dat ik overdrijf. Het was een geweldige bijeenkomst, inspirerend, een burgemeester die zich, gelijk collega Dijsselbloem, goed voorbereid had ingezet. Zo goed, dat ik haar heb aangeboden dat mocht ze te zijner tijd geen zin meer hebben in het burgemeesterschap, wellicht een baan als rabbijn in aanmerking zou kunnen komen.

Maar ondanks de overweldigende steun vanuit Overheid en privécontacten maak ik me plotseling op dit late uur van de dag/nacht zorgen, vermoedelijk omdat ik vandaag te veel uren in de auto heb gezeten en niet gewandeld. Australië bleek al vele keren gewaarschuwd te zijn geweest. Het anti-Joodse klimaat was door media/overheid zwaar opgefokt, en dus was een aanslag als deze misschien voorspelbaar. Hoe zit het in ons Nederland met het antizionistische klimaat? En wat zouden daarvan de gevolgen kunnen zijn?

Morgen Zutphen en Winterswijk! Ik begin alweer redelijk aan de urenlange ritten gewend en verslaafd te raken. Verslaafd, want het is goed, mooi en inspirerend om op zovele plaatsen zoveel mensen te mogen ontmoeten.